Tam adı Halide İsmet Kür. 29 Eylül 1916’da İstanbul’da Mehmet Selim Bey ile Ayşe Nazlı Hanım’ın kızı ve yazar Halide Nusret Zorlutuna’nın kız kardeşi olarak dünyaya geldi. Henüz okula başlamadan Türkçe okuyup yazmayı öğrenmesinin ardından, Fransızca ve keman dersleri almaya başladı. Küçük yaşlarında babasını kaybeden Kür, annesi Ayşe Nazlı Hanım ile ablası Halide Nusret Zorlutuna tarafından yetiştirildi. Kür beş yaşına gelene dek Göztepe’de oturan aile daha sonra maddi sıkıntılar sebebiyle Vefa’da daha küçük bir eve taşındı. Daha sonra Türbe civarındaki üçüncü evlerine taşındıklarında Kür, Erenköy Kız Lisesi’nin anaokuluna gitmeye başladı. Dönemin nadir bulunan özel okullarından İstiklal Lisesi’nin sınavlarına girerek bu okula üçüncü sınıftan devam etme hakkı kazandı. Bu sırada öğretmen olarak Edirne’ye giden Halide Nusret Zorlutuna’nın ardından annesiyle birlikte Edirne’ye taşındı. Kür ilkokulu Edirne Kız Muallim Mektebi’nde tamamladı. Ablasıyla girdiği edebiyat ortamlarında dönemin pek çok ünlü isimleriyle tanıştı. Ailesi eğitimine büyük önem verdi. İsmet Kür ilk şiir denemelerini de bu yıllarda yaptı.
1927 yılında Çocuk Dünyası adlı dergiye yazıp gönderdiği Atatürk adlı şiiriyle beş liralık bir ödül kazandı ve şiiri yıllarca Türkçe kitaplarında yer aldı. Kür bu dergide yazmayı sürdürmenin yanı sıra Talebe Defteri’ne de yazılar yazmaya başladı. Kür’ün bundan sonraki eğitim hayatı İstanbul-Edirne arasında gidip gelerek devam etti. Çamlıca Ortaokulu’nun ardından İstanbul Erenköy Kız Lisesi’ne devam etti, daha sonra Edirne Kız Öğretmen Okulu’ndan mezun oldu. Bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra 1937 yılında Gazi Eğitim Enstitüsü’ne girerek buradan 1939 yılında mezun oldu, aynı yıl Türkçe öğretmeni olarak Bursa’ya atandı. Burada görev yaparken tanıştığı matematik öğretmeni Behram Kür ile evlendi, 1942 yılında çiftin ilk çocukları Pınar Kür dünyaya geldi. Anılarında evlilik hayatının zorluklarını detaylarıyla aktaran Kür için kıskançlık ve ev hayatı içindeki sorumlulukları onun edebi eserler vermesinin önüne geçen sebeplerdi. "Evlenince benden beklenen, istenen işler tümden değişti; tam tersine döndü. Yazı hele şiir yazsam kıskançlık sahneleri, binbir soru beni bekliyor demekti. Öğrencilerin ödev ve sınav kâğıtlarını okumak, hatta derslere zamanında gitmek bile suçumsu şeylerdi kocam için… Tartışma konularıydı. Oysa bunlar sevdiğim benimsediğim zevkle yaptığım işlerdi… Görevimdi de üstelik.(…) Kızlarım büyüyünceye, kocamdan ayrılıncaya kadar sürekli emek isteyen önemli bir yapıt veremeyişimin sebebi yaşadığım bu gerginlik, bu iç ve dış çatışmaydı elbet…"
1943 yılında tayini çıkan çift Bilecik’e taşındı. İsmet Kür Bilecik’te Yardımseverler Derneği’nin propaganda şefliğini yaptı. Bu sırada Kadın, Millet, Kopuz, Çınaraltı, Türk Kadını gibi dergilerde makale, şiir ve hikâyeler yayınladı. 1943 yılında ikinci kızı Işılar Kür dünyaya geldi. Daha sonra aile çocuklarıyla birlikte Zonguldak’a gönderilir. İsmet Kür burada 1945 yılında ilk şiir kitabı olan Yaşamak’ı yayınladı. Daha sonra Ankara’ya tayin edilmek için başvuran Kür burada Ankara Dördüncü Ortaokul Öğretmenliği’ne nakledilirken kocası da Büyük Millet Meclisi Kütüphanesi’nde bir göreve yerleştirildi. Ailenin Ankara’ya yerleşmesiyle Kür’ün edebi çalışmaları hızlandı. 1949 yılında TRT radyosunda “Çocuk Saati” adlı programın yazarlık ve yönetmenliğini yaptı. 1951 yılında Zafer gazetesinde yazmaya başlayarak iki yıl süreyle burada çeşitli makale, öykü ve eleştiri yazıları yayınladı. 1956 yılında Amerika Bölgesi Öğrenci Müfettişliği ve Kültür Ataşeliği’ne atanarak Amerika’ya gitti. Burada Çocuk ve Gençlik Yazını, Çocuk Psikolojisi, Gençlik Psikolojisi, İnsan İlişkileri ve Toplumların, Ulusların Yaşamdaki Etkileri, Görevleri konularında dersler aldı. Kısa süre sonra ailesi de onun ardından Amerika’ya geçti, çocukları eğitimlerine burada devam etti. 1960 yılında Türkiye’ye dönen Kür, bir yıl daha öğretmenlik yaptıktan sonra 1961 yılında emekli oldu, 1962 yılında kocası Behram Kür’den boşandı ve İstanbul’a taşındı. 1964-1965 yıllarında Cumhuriyet gazetesinde yayınlanan yazı dizileri ve röportajları büyük yankı yarattı. Cumhuriyet gazetesindeki ilk işi Suçsuz Çocuklar adlı yazı dizisiyle tutuklu çocuklar hakkında yaptığı araştırma oldu. Şubat 1965’te emeklilerin sorunlarıyla ilgili olarak hazırladığı Emekli Demek Dertli Demek yazı dizisi yayınlandı. Bunu, Büyük Kentin Tutsakları takip etti. 1965 yılında Olaylar ve Görüşler köşesinde düzenli olarak yazmaya başladı ve buradaki görevini 1968 yılına dek sürdürdü. Bu yıllarda Kür çocuk edebiyatı alanında yer etmesini sağlayacak eserlerini yazmaya başladı. 1967 yılında tekrar Ankara Çocuk Radyosu’nda çalışmaya başladı ve radyoda seslendirilmek üzere bir dizi radyo oyunu yazdı. Mutlugiller, Zehir Hafiye ve Gel Katıl Bize bu süreçte yazdığı oyunlardandır. 1969’da Yeni İstanbul gazetesinde Aydınlar Konuşuyor adlı köşeyi yazmaya başladı. Aynı yıl Günlük Sorunlarımız köşesini hazırladığı Yeni Gazete’de 1970 yılında Sohbet köşesini yazmaya başladı. 1972-1973 yıllarında Barış gazetesinin eğitim sayfasını hazırladı, yine aynı gazetede 1972 yılı boyunca İsmet Kür’den Sevgilerle adlı köşeyi yazdı. 1973 yılından sonra çeşitli gazetelerde yazıları yayınlansa da hiçbir gazetede sürekli olarak çalışmadı. 1975 yılında Almanya’nın Köln şehrine giderek Türk çocuklarının okullardaki başarısızlıklarını araştırdı. Oluşturduğu rapor 1978 yılında Hürriyet gazetesinde yayınlandı. 10 Nisan 1984’te ablası Halide Nusret Zorlutuna’yı kaybeden Kür, kaybını şu dizelerle aktardı: "Artık bahar gelmeyecek / Bir yerinden kopuverdi gün / Tutmaz oldu günlerin yıpranmış yerlerine attığımız / İlmekler. / Ne gözyaşlarımız ısıtabildi / Soğuyan ellerini / Ne dualar / Tekrar görüşünceye kadar sevgilim / Hoşça kal"
İsmet Kür İstanbul, Alemdağ’da yaşamaktadır. Yazar Pınar Kür’ün annesidir. Kür’ün değişik yaş gruplarına hitap eden yedi çocuk romanı bulunmaktadır. Bunlar 1965’te yayınlanan üç kitaplık Mavi’nin Serüvenleri, 1994 yılında yayınlanan iki kitaplık Coşkun’un Seriveni, 1999 yılında yayınlanan Karvera serisi ve Memo serisidir. Karvera ve Karvera Nereye adlı eserleri özellikle Meksiko’da geçmeleri ve Meksikolu bir çocuğun maceralarını anlatmaları sebebiyle dikkat çekicidir. Yazar, çocuk kitapları ve radyo ile tiyatro oyunları dışında Türkiye’de Süreli Çocuk Yayınları, Almanya’daki Çocuklarımızın Başarısızlık Nedenleri adlı araştırma kitapları yayınlamış, anneleri bilgilendirmek maksadıyla Anneler Sizin İçin ve Çiçekler Sevgiyle Büyür adlı çalışmalara imza atmıştır. Yazarın sekiz romanından yedisi çocuklar içinken yalnızca biri, 1990 yılında yayınlanan Onuncu Sigara yetişkinler için yazılmıştır. Yazar burada 12 Eylül dönemi ve bu dönemde hapishanelerde yaşananları konu edinmiştir. Yazarın Yarısı Roman, Yıllara mı Çarptı Hızımız ve Kocaman Bir Örümcektir Zaman adlı anı kitapları bulunmaktadır.
Turkish
Kaynaklar:
- Koçer, Gülsün. "İsmet Kür'ün Hayatı, Eğitimciliği ve Türk Çocuk Edebiyatına Katkısı." Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, 2011.
Category: Diğer, Öykü Yazarı, Roman yazarı, Şair
Works:
Yapıtları:
|